Sist oppdatert: 14.07.2008 07:20

Ønnearbei’,- attkjenning

MAGNE RUUD
 

Je kjenner me att i mykji tå de som e skrivi.  Moro å sjå , moro å minnes.  Gidd du, kan du lesa litt om slek je hugser de’.

Far min sto jenne opp klukka fire før å slå raskeslåtten på døgga.   Stuttørv vart itte brukt håss åss.  Je kan så vitt hugse at slipestein vart dragi, men da håss bestefar min i Ådal’n.   Den elektriske motor’n kom som ei lette. Je kan minnes at vi henta den trefasa motor’n på Vekta.  Han Iver i Roa hadd’n me se frå Hønefoss.  Da trur je at je va 4 år. Skjefting tå jåer å river vart jort i mælønna.  Je ha vøri me på å spikke rivetinner. Seinere kom plastriva. Skjefting tå jåer me lærreimer å kiler va vanskeli før ein smågutt. Sliping å bryning de samma.  De ente åfte me kutt i finger å hand.  Å sjæra se på nyslift jå, va itte å spøke me.
 


Heser i Vestrom
 

Det verste ve ønnearbeie va å trø forlasset. Tørt for som sette se i klea, å jenne ein go del mygg å knått attve, særs ette solnegang.  Unnaluring i slåtten vart sett på me skarpe blikk.  Åfte kunne je tenke me å bli me nabogutta te Lansenhytta før å bade. Stadi kunn je tenke me å såvå lenger om mårån. Men den gong ei!  Steikane sol ,-å tørt for.  Kan du tenke de no verre?  Je kvikna jenne te da sola gjekk ne.  Je kan hugse far min sa: ”Når sola går ne i vest, arbeier den late best.”  Her på vestsia førde en heller sola enn klukka.  Ein måtte få gjort no før døgga gjekk, å de vart før varmt. Griug om mårån, å tile te sengs, brukte mor mi på å si.
 

Likevæl lærde je å svømme, sjøl om det va mitt i ønna. Vi fekk ein halltime i meddagskvila te lauping. Da søv jenne far min ein dubb. De’ fyste svømmetake’ va  i kulpen neafør Vestrom, der Saubekken kjem rennan tå fjelle’.  Lærejølpa n va ein diger lastebilslange, som je drog å sleit på jønnom skogen.  
 

Det hende ein å anna gong at det vart samregn.  Da kunne vi, om det vart dugeli me vatn, gå i ein bekk neafør Dundremo’n, å drog jenne no’n petor.
 

 Ein gong je sku sykle te Samvirkelage’etter hesjatrå,  trefte je på’n Jørgen Begsrud. Han hadde mange historier å førtelja i frå besteføreldra mine si ti, me setring på Aukjennåsen.  De’ vara å de’ rakk, å da je endeli kom heimat me trå’n runt hæsj’n,  vart de kjeft å få. I bynesla less jeg itte vole spørsmålet om åffer je va så sein. Mildere vart tona da je kunne førtelja ting som hadde hent, å som føreldra mine heller itte visste om.
 

Både høygaffel å rive vart brukt te hæsjing

Om fore’ va langt og tjukt, vart høygaffel’n brukt.  Va foret tynt og stutt, vart riva brukt te å laga ”kjemmer” før å legge på trå’n

Arbeie’ vart enklere da traktor’n kom. Slåmasjin, sievenner å forsvans.  Men iItte lenge etter, vart de likvæl slutt på dyrehalde’. Ei ny ti va i emning, å ein kunne, som andre, gå etter klukka i stan før sola. De e bare de, at klukka går så alt før fort, særs om mårån.
 

Interessant e de å sjå dialektførskjeller, som itte je visste om.

Vi brukte substantivet ”ei hes”, å verbe’ va” å hæsja”, me tjukk sj-lyd.